در - پنجره : در - پنجره ها انواعى از پنجره بودند که یا به صورت همزمان کارکرد در و پنجره داشتند یا اگر به عنوان در مورد استفاده نبودند، اما مشخصات در را داشتند. از ویژگى‌هاى در - پنجرهها وجود سطحى شفاف در تمام یا قسمتى از سطح در - پنجره بود که نور از آنجا به فضاى درون راه مى‌یافت. بسیارى از فضاهاى ساده معمارى از طریق همین در - پنجره ها نور خود را تأمین مى‌کردند؛ مثل حجره هاى برخى کاروانسراهاى کوچک برون شهری. برخى الگوهای رفتارى مربوط به سکونت را مى‌توان در پیدایش این نوع پنجره و تداوم کاربرد آن تا دوران معاصر، موثر دانست. زیرا در حالتى که افراد براى دید کافى در هنگام نشستن روى زمین نیاز به چشم‌انداز مى‌داشتند، باید از سطحى به بیرون مى‌نگریستند که از کف اتاق شروع مى‌شد. زیرا خط افق در این حالت در ارتفاع تقریبا شصت سانتى‌مترى از کفى قرار داشت که بهترین دید را براى شخص فراهم مى‌کرد، با توجه به این‌که سطح کف اتاق‌ها بالاتر از سطح حیاط بود.
ارسی پنجره ارسی نوعى پنجره چوبى مشبک است که لنگه هاى آن به جاى آن‌که روى پاشنه گرد حرکت کند، در داخل یک چارچوب به سمت بالا حرکت مى‌کند. پنجره هاى اُرسى عموما به گونه اى ساخته مى‌شد که تمام سطح بیرونى یک اتاق را در بر مى‌گرفت. سطح مشبک پنجرههاى اُرسى چندین کارکرد داشت: نخست نور فضاى درون را تأمین مى‌کرد و سپس دید و منظر بیرون را در اختیار افراد درون فضا قرار مى‌داد و از شدت نور آفتاب و گرماى آن مى‌کاست. کارکرد دیگر آن حفظ حریم و محرومیت فضاى درون اتاق‌ها و تالارها نسبت به فضاى بیرونى بود. خانه هاى واقع در بعضى از شهرها - از جمله شهرهاى شمالى کشور از پنجره هاى ارسى در سمتى از خانه که رو به گذرگاه عمومى بود استفاد مى‌کردند؛ زیرا ضمن برخوردارى از نور و منظر فضاى عمومی، محرمیت فضاى اتاق نیز مخدوش نمى‌شد. از اُرسى در فضاهاى درونى نیز استفاده مى‌شد، در جاهایى مثل بالاخانه ها و اتاقهاى گوشوارِ واقع در یک یا دو سوی تالارهاى بزرگ و مرتفع؛ زیرا در اوقاتى که مجالسى مردانه در تالارها یا اتاقهاى بزرگ هفت درى یا پنج درى برگزار مى‌شد، زنان در اتاقهاى گوشوار یا بالاخانه که در بالا و دو سوى تالار قرار داشت و از یک سمت به آن دید داشتند، مى‌نشستند و به این ترتیب بر فضاى تالار اشراف داشتند. سطح پنجره هاى اُرسى را گاه با نقوش گوناگون گرهسازى و شیشههاى رنگین و ساده مى‌آراستند و ترکیب‌هاى بدیع پدید مى‌آوردند. ارسى برخلاف تصور بعضى‌ها به تقلید از معمارى روسى در ایران پدید نیامده و نمونههاى جالبى از ارسى در بناها و نقاشى‌ها، پیش از آن‌که معمارى چشمگیرى در روسیه پاگرفته باشد، مشاهده شده است.
روزن روزن نوعى پنجره کوچک بود که براى گرفتن روشنایى و هواى آزاد بکار مى‌رفته است. معمولا در فضاهاى اصلى و مهم، روزن را در بالا یا اطراف پنجره یا در - پنجره قرار مى‌دادند. نمونه این روزن‌ها در برخى اتاقهاى سهدری، پنج‌دری، هفت‌درى و نیز در حجره هاى مدارس یا کاروانسراها یافت مى‌شود. معمولا آن را با یک سطح مشبک چوبی، آجری، گچبرى یا کاشى مى‌پوشاندند. این روزن‌ها به اشکال گوناگون مربع، مستطیل، ترکیب مثلث با مربع یا مستطیل، دایره و در دوره قاجار به شکل بیضى نیز طراحى و ساخته مى‌شد. براى نورگیرى و تهویه مطبخ‌ها و انبارها نیز از یک یا چند روزن استفاده مى‌کردند