در خصوص نگهداری از گیاهان چند فاکتور مهم را باید در نظر بگیرید: نور، دما، رطوبت، آب و خاک مناسب. نیازی نیست بترسید! در هر خانه ای می توان به راحتی شرایط مناسب برای پرورش و رشد گیاهان را بوجود آورد.
برای سبزی خوردن نور خانه را تامین کنید
در بیشتر خانه ها می توان مکان آفتابگیری را پیدا کرد تا نور مورد نیاز سبزی ها تامین شود. سبزی ها بطور کلی به نور فراوانی نیاز دارند تا بتوانند رشد کرده و طعم خوبی داشته باشند. بنابراین بهترین راه حل این است که گلدان سبزی را در نزدیکیپنجره نورگیر خانه قرار دهید و البته حواستان به سایه انداز درختان بیرون خانه هم باشد.
اگر هم خانه شما چندان نورگیر نیست، نگران نباشید! نور فلورسنت و چراغ رشد گیاه با تامین نور مصنوعی ولی شبه طبیعی، سبزی ها را از داشتن محیط پرنور ارضا می کنند. برای اغلب سبزی های خوراکی، حدود ۸ ساعت نور خورشید یا نور فلورسنت کافی است.
هوا را زیاد گرم یا سرد نکنید!
می دانید؟ یکی از مزیت هایی که کاشت سبزی در منزل نسبت به فضای بیرون و باغچه دارد، این است که فارغ از هر فصلی که هستید، می توانید برای این عمل دست به کار شوید. در هوای آزاد با گرم و سرد شدن هوا، امکان آفتاب سوختگی در اوج گرمای تابستان و یخ زدگی در سرمای زمستان وجود دارد. ولی در فضای خانه به هیچ وجه اینطور نیست. دمای ایده آل ما برای زندگی در خانه دمای بهینه ای است که توسط لوازم گرمایشی یا سرمایشی ایجاد می شود و همین دما برایکاشت گیاهان هم در بیشتر مواقع مناسب است. دمای حدود ۱۶-۲۴ درجه سانتی گراد برای رشد سبزی ها مناسب است. البته این نکته را نباید فراموش کنید که سرما یا گرمایی که از کنار پنجره وارد خانه می شود، می تواند برای گلدان های سبزی شما آسیب رسان باشد. پس نه گلدان ها را در معرض باد خنک یا گرمای لوازم سرمایشی-گرمایشی قرار دهید و نه اجازه دهید گرما و سرمای فضای بیرون برای آنها آسیب رسان باشد.
در کنار دمای مناسب، تهویه و گردش هوا هم برای رشد بهتر سبزی ها مناسب است. یکی از نکات بسیار مهمی که برای پرورش سبزی خانگی اهمیت دارد، این است که اگر گلدان ها را در فضای آشپزخانه نگه می دارید، به دمای آن توجه کنید. فرقی نمی کند که در فصل گرم هستید یا فصل سرد؛ آشپرخانه به دلیل پخت و پز مدام و روشن بودن اجاق گاز، دمای نسبتا بالایی دارد. پس گلدان سبزی را در محلی قرار دهید که فاصله کافی با گرمای اجاق گاز را حفظ کند.
این گلدان ها باید سیراب شوند
آبیاری گلدان های سبزی بسیار مهم است. اگر آب به میزان کافی به آنها نرسد، ممکن است زندگی و عمرشان به خطر بیفتد. به دلیل اینکه گلدان های کوچکی خانه سبزی های شما می شود، ریشه های نسبتا سطحی دارند و البته به طور کلی به دلیل اینکه اغلب علفی و یک ساله هستند هم ریشه های چندان عمیقی ندارند. بافت ظریف و نازک برگ و ساقه سبزی خوردن در حدی نیست که بتواند آب مورد نیازش را در خود ذخیره کند و باید آن را از محیط بیرون دریافت کنند. بهتر است خاک سبزی ها را مرطوب نگهدارید و هر روز آنها را آبیاری کنید. این نکته را به یاد داشته باشید که وقتی به تازگی بذر سبزی ها را در گلدان کاشته اید، تا زمانی که جوانه زده و ریشه بدهد، با اسپری سطح خاک را آبپاشی کنید. چرا اسپری؟ بذر سبزی ها کوچک و سبک است و اگر آب زیادی به سطح خاک داده شود، با فشار آب می توانند به راحتی شسته شده، به عمق گلدان و یا اطراف آن بروند.
پس از اینکه سبزی های شادابتان سر از خاک بیرون آوردند، بدانید که به جز آبیاری روزانه، به اسپری برگی هم نیاز دارند. برای شادابی و تازگی برگها تامین رطوبت را با اسپری روی برگ سبزی ها انجام دهید.
خاک گلدان هم خیلی مهم است
درست است که رشد و پرورش سبزی بسیار آسان و راحت است، ولی نیاز به مقدماتی دارد که باید به آن توجه کرد. خاک به عنوان بستر گیاه باید با دقت بسیاری انتخاب شود. برای کاشت بذر سبزی از خاک نرم و مغذی استفاده کنید. این خاک نه باید مانند خاک رس سنگین و نه مثل شن و ماسه سبک باشد. خاک باغچه انتخاب خوبی برای گلدان سبزی شماست. برای اینکه مواد مغذی به گیاه برسد از کمپوست گیاهی هم در ترکیب با خاک باغچه استفاده کنید.
کدام گلدان مناسب تر است؟
برای کاشت بذر سبزی می توانید از گلدان های متنوعی استفاده کنید. فقط نکته ای که در انتخاب گلدان اهمیت دارد، عمق آن است که باید حداقل ۱۰-۱۵ سانتی متر باشد. می توانید تعداد گلدان ها را با توجه به تعداد سبزی های خوراکی که می خواهید بکارید، انتخاب کنید یعنی هر گلدان یک نوع سبزی! زهکش گلدان هم مهم است، زهکش در واقع سوراخ های انتهایی گلدان است که اجازه می دهد آب اضافی از درون آن خارج شود. باقی ماندن این آب درون گلدان می تواند موجب غرقابی شدن ریشه و خفگی گیاه شود. همچنین آب به مرور زمان گندیده و سبزی را هم از بین می برد. پس زیرگلدانی هم برای گلدان شما مورد نیازتان قرار می گیرد.
مراحل کاشت سبزی در گلدان
حال که نیازهای سبزی خوراکی را خوب متوجه شده اید، باید دست به کار شوید:
- مرحله اول- گلدان مورد نظر خود را انتخاب کنید. می توانید از قوطی پلاستیکی مواد غذایی هم به عنوان گلدان استفاده کنید. فقط سوراخ زهکش را فراموش نکنید. کاشت سبزی در سبد پلاستیکی، کاشت سبزی در سبد میوه و غیره هم امکان پذیر است.
- مرحله دوم- تعدادی سنگ کوچک در انتهای گلدان قرار دهید.
- مرحله سوم- دو سوم گلدان را از خاک مغذی که تهیه کرده اید، پر کنید.
- مرحله چهارم- بذرها را روی سطح خاک بریزید. حجم بذرها نه چندان متراکم باشد که روی هم بیفتند و نه آنقدر کم که با فاصله بسیار زیادی از هم قرار بگیرند. بهتر است بذر را مانند لایه ای روی تمام سطح خاک بپاشید. (بذر سبزی خوردن را به دلیل اینکه ریز و نه چندان سخت است، نیازی نیست قبل از خاک خیس کنید.)
- مرحله پنجم- روی بذرها را با کمی خاک بپوشانید. البته نیازی نیست تمام یک سوم باقی مانده گلدان را از خاک پر کنید در حدی خاک بریزید که روی بذرها را بگیرند.
- مرحله ششم- با اسپری، سطح خاک را مرطوب کنید و این رطوبت را هر چند ساعت چک کرده و آن را با دوباره تجدید کنید.
- مرحله هفتم- گلدان سبزی خانگی خود را در محل مناسبی که در نظر دارید، قرار دهید. قطعا با توجه به توضیحات قبلی، مکان انتخابی شما بهترین گزینه است.
- مرحله هشتم- اگر چند گلدان با بذرهای مختلف کاشته اید، روی برچسب نام هر سبزی را نوشته و روی گلدان ها بچسبانید تا بدانید که با جوانه زدن هر بذر، منتظر کدام سبزی خوش عطر و طعم باید باشید. فراموش نکنید که بذر انواع مختلف سبزی، برای جوانه زدن به طول دوره متفاوتی نیاز دارد.
- مرحله نهم- با کمی صبر و رسیدگی سبزی های خانگی شما سبز می شوند.